قطعات خودرو ازجمله مهم‌ترین بخش‌های یک وسیله نقلیه به شمار می‌آیند. عمر مفید (Life Time) این قطعات نقش بسزایی در کیفیت، ایمنی و رضایتمندی مصرف‌کنندگان دارد. با وجود پیشرفت در صنعت خودروسازی، هنوز پاره‌ای از قطعات خودرو مستعد خرابی زودهنگام و فرسودگی هستند. در این مقاله به بررسی مفهوم Life Time در قطعات خودرو و نقش آن بر کارایی و عمر مفید خودرو خواهیم پرداخت. هدف اصلی یافتن راهکارهایی برای افزایش Life Time قطعات و در نتیجه بهبود عملکرد و راندمان خودروها است.
مفهوم Life Time در قطعات خودرو
در همه خودروهای تولیدی جهان، برخی قطعات به صورت لایف تایم یا مادام‌العمر طراحی شده‌اند که در فواصل زمانی کوتاه نیاز به تعویض یا تعمیر ندارند. این مفهوم Life Time به معنای عدم نیاز به تعویض فوری نیست؛ بلکه نشان‌دهنده زمان تعویض نسبت به دیگر قطعات که بسیار طولانی‌تر است، است.
پس از خرید خودرو، یکی از نکات اساسی این است که به نگهداری آن توجه کنید و در فواصل زمانی مناسب، به تعویض قطعات و یا سیالات مورد استفاده در آن اقدام کنید. این نیاز به آشنایی با عمر لوازم مصرفی خودرو و انجام به موقع اقدامات لازم را دارد. تعداد کمی از قطعات و سیالات درون خودرو وجود دارند که به گونه‌ای طراحی شده‌اند که دارای عمر بالایی هستند. زمان تعویض آن‌ها بسیار زیاد است و به آن‌ها قطعات لایف تایم گفته می‌شود. این عمر بلند به معنای این نیست که این لوازم هرگز نیاز به تعویض نداشته باشند، بلکه به معنای دیگر، نیاز به تعویض دارند اما در طول زمان بسیار طولانی‌تر (مانند ۳۰۰ هزار کیلومتر) که نیاز به مدت زمان زیادی برای رسیدن به آن است. به این لوازم، Life Time یا مادام‌العمر نیز اشاره می‌شود، زیرا عمر آن‌ها تقریباً با عمر کلی خودرو همخوانی دارد.
قطعاتی که می‌توانند life time باشند
یکی از قطعات مهم و شناخته شده در بسیاری از خودروها، زنجیر تایم است. این قطعه دارای عمر طولانی بوده و برای زمان‌بندی باز و بسته شدن سوپاپ‌ها استفاده می‌شود. وظیفه اصلی آن اتصال میل سوپاپ‌ها (Camshaft) به میل لنگ (Crankshaft) است و هماهنگی حرکت آن‌ها را بر عهده دارد.
زنجیر تایم از جنس فلز ساخته شده است که مقاومت خوبی در برابر تأثیرات گرما و سرما دارد. به علت استحکام بالای آن، ممکن است برای مدت طولانی بدون نیاز به تعویض به خوبی کار کند. با این حال، لازم به ذکر است که Life Time بودن این قطعه به معنای عدم نیاز به تعویض فوری نیست و در کارکردهای حساس، نیاز به تعویض خواهد داشت.
برای حفظ عملکرد بهینه موتور، زنجیر تایم هر ۳۰۰ هزار کیلومتر باید تعویض شود. این اقدام به جلوگیری از پاره شدن زنجیر تایم و جلوگیری از وارد آمدن آسیب جدی به موتور کمک می‌کند.
روغن هایی خودرویی که می توانند life time باشند
در بین مواد و سیالات مورد استفاده در خودروها، روغن گیربکس قابلیت طراحی به گونه‌ای را دارد که در مدت طولانی نیاز به تعویض نداشته باشد و بتواند عملکرد مطلوب خود را ادامه دهد. به عنوان مثال، روغن گیربکس برخی از خودروهای خارجی مانند ب ام و ۵۲۸، X3، مرسدس بنز E کلاس و غیره به صورت لایف تایم طراحی شده‌اند و در شرایط عادی نیازی به تعویض در کارکردهای روزانه ندارند.
بر اساس تحقیقات انجام شده در خصوص زمان تعویض روغن گیربکس لایف تایم خودروهای آلمانی، به ویژه فرانسوی‌ها مانند پژو، مشخص شده است که بیشتر آن‌ها باید پس از ۳۰۰ هزار کیلومتر تعویض شوند. همچنین در فرآیند تعویض روغن، کل گیربکس نیز اورهال می‌شود. به عنوان مثال، در این فرآیند فیلترها و برخی از پین‌ها، همراه با صافی گیربکس، تعویض می‌شوند. این مقدار کارکرد برای روغن گیربکس Life Time خودروهای فرانسوی، مانند پژو، در حدود ۱۵۰ هزار کیلومتر تعیین شده است.
در خودروهای دو دیفرانسیل یا دیفرانسیل عقب، برای بهینه‌سازی عملکرد چرخ‌ها از روغن دیفرانسیل استفاده می‌شود. ساختار برخی از این روغن‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در شرایط عادی نیاز به تعویض ندارند و می‌توان آن‌ها را روغن دیفرانسیل‌های Life Time نامید. به عنوان مثال، خودروی رونیز از جمله خودروهایی است که از روغن دیفرانسیل Life Time استفاده می‌کند. در این خودرو پس از طی مسافت حدود ۲۰۰ هزار کیلومتر، علاوه بر تعویض روغن دیفرانسیل، باید اجزای درون دیفرانسیل نیز مورد اورهال (Overhaul) قرار گیرند.
چرا نباید روغن های لایف تایم را در فواصل زمانی کوتاه تعویض کرد؟
چند دلیل وجود دارد که نباید روغن‌های لایف تایم را در فواصل زمانی کوتاه تعویض کرد:
- روغن‌های لایف تایم طوری ساخته شده‌اند که بتوانند برای مدت طولانی (معمولاً بین ۱۰ تا ۳۰ هزار کیلومتر) مورد استفاده قرار بگیرند.
- تعویض زودهنگام این روغن‌ها موجب هدر رفتن روانکاری و حفاظت کافی از موتور می‌شود.
- با تعویض‌های مکرر، هزینه‌ی نگهداری خودرو به طور چشمگیری افزایش می‌یابد.
- ریختن روغن داخل موتور به محیط زیست آسیب می‌رساند. تعویض‌های پیاپی موجب افزایش آلودگی می‌شود.
- در برخی موارد، تعویض زودهنگام ممکن است باعث بروز مشکلات فنی و خرابی‌هایی در موتور شود.
بنابراین بهتر است تا حد امکان از تعویض زودهنگام روغن‌های لایف تایم خودداری کرد.
چگونه لایف تایم بودن خودرو و قطعاتش را متوجه شویم؟
یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین راه‌ها برای به دست آوردن اطلاعات درباره قطعات خودروی‌تان، مراجعه به دفترچه راهنمای خودرو است. در این دفترچه، اطلاعات دقیقی درباره تمامی قطعاتی که لایف تایم دارند، به شما ارائه شده است. این راهنمایی شامل جزئیاتی مانند کدام بخش‌ها این ویژگی را دارند، زمان کارکردی که عمر قطعه یا روغن به پایان می‌رسد و زمانی که نیاز به تعویض و اورهال دارند، می‌شود.
راه دیگر برای دریافت این اطلاعات مراجعه به سایت‌های مختلفی است که دارای اطلاعات جامع در مورد خودروی شما هستند. این سایت‌ها می‌توانند شما را با اطلاعات دقیق‌تری درباره خودروی‌تان آشنا کنند و به شما کمک کنند تا بهترین نگهداری را برای قطعات لایف تایم انجام دهید.
جمع‌بندی نهایی؛ Life Time در قطعات خودروها به چه معناست؟
همان‌طور که در این مقاله بررسی شد،
به همین منظور پیشنهاد می‌کنیم جهت تأمین قطعات استاندارد و باکیفیت خودرو از شرکت عظیمی شاپ به عنوان تأمین‌کننده قطعات خودرو، استفاده نمایید. همچنین این شرکت با برخورداری از متخصصین و کارشناسان مجرب، همواره آماده ارائه خدمات درزمینهٔ انتخاب، تعمیر و نگهداری قطعات خودرو است.